Op deze pagina kun je lezen wie ik ben, wat ik doe en wat ik leuk vind. Hieronder zullen af en toe stukjes verschijnen over zaken die ik interessant vind, vooral over wiskunde en onderwijs.
Je kunt me ook volgen op Twitter of op mijn boekenblog Wat leest Jeanine?. Ik ben het beste bereikbaar per mail.
Toen Desiree van den Bogaart en ik samen het boek Wortels van de wiskunde van William P. Berlinghoff en Fernando Q. Gouvêa aan het vertalen waren, zochten we naar manieren om naast dit overzicht van de historische ontwikkelingen ook aandacht te besteden aan hoe je die geschiedenis nou echt kunt gebruiken in de wiskundeles. Want we kunnen wel roepen dat het inzetten van oude wiskundige teksten leuk en waardevol is, maar het is niet altijd makkelijk om dan ook daadwerkelijk geschikte bronnen te vinden. Daarom besloten we voor Euclides een serie artikelen te schrijven, waarin we voor een aantal onderwerpen interessante en bruikbare bronnen uitlichtten en bespraken, met tips en aandachtspunten voor vragen die je daarbij aan je leerlingen zou kunnen stellen. De serie kreeg de informele naam Worteltjes en als beeldmerk het beroemde kleitablet YBC 7289, waarop een benadering van wat wij nu wortel twee noemen staat.
De afgelopen jaren hebben we voor deze serie vijftien artikelen geschreven. Verder hebben we eenmaal Peter Lanser als gastauteur gevraagd om een Worteltje te schrijven en het laatst verschenen artikel is wederom een vertaling, ditmaal van een stuk uit het Nieuw Archief, van Viktor Blåsjö. Hopelijk kan deze bundel docenten inspireren om zelf met deze (of andere) bronnen aan de slag te gaan en de geschiedenis van de wiskunde af en toe een rol te laten spelen bij het leren van wiskunde. We sluiten zeker niet uit dat er komende jaren nog meer Worteltjes zullen verschijnen, maar voor nu is het een bosje van zeventien stuks.
Op de pagina Artikelen is de hele bundel te vinden als pdf-bestand.
Veel plezier ermee!
Een aantal jaar geleden ben ik voor Labyrint TV geïnterviewd over rekenen en de geschiedenis van de wiskunde. Dat vond plaats in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden. Ik vond een paar van die filmpjes online terug, dus voor wie het leuk vindt zijn ze hieronder te bekijken.
Ik vind het belangrijk dat wiskundedocenten iets weten over de geschiedenis van de wiskunde. Die geschiedenis maakt namelijk duidelijk dat wiskunde door mensen bedacht is, onderdeel is van onze cultuur en vaak ontstaan is uit praktische behoeftes. Met mooie verhalen van worstelen en doorzetten, conceptuele veranderingen, enzovoorts. Zodat duidelijk wordt dat wiskunde niet een van boven gegeven absoluut stel regels is, maar iets waar je ook zelf over na kunt denken.
Bij het vak geschiedenis van de wiskunde op de HU gebruikten we al jaren het boek “Math through the ages” van Bill Berlinghoff en Fernando Gouvêa. Als we geschiedenis zo belangrijk vinden, moet de drempel om daar iets over te leren en er iets mee te doen in de klas zo laag mogelijk zijn, dachten mijn collega Desiree van den Bogaart (HvA) en ik. Dus besloten we zelf een Nederlandse vertaling te maken van dit boek.
En het resultaat is er: vandaag is het boek van de drukker gekomen!
Gerardo Soto y Koelemeijer heeft een mooi boek geschreven met essays over wiskunde. Uit het aanprijzende stukje van de uitgever:
Wiskundigen mogen niet huilen van romanschrijver en wiskundige Gerardo Soto y Koelemeijer is een wiskundeboek zonder formules, vergelijkingen of bewijzen. In dit boek vol prikkelende verhalen en essays neemt de grootste schaker aller tijden, Bobby Fischer, het op tegen de minstens zo talentvolle wiskundige Alexander Grothendieck. De Britse wiskundige Andrew Wiles, die het vermoeden van Fermat bewees, voert een strijd met voetballer Diego Maradona waarbij de vele parallellen in hun levensverhalen worden uitgelicht.
Mijn eigen aanprijzende woorden ga ik hier niet herhalen, want die staan al in het voorwoord dat ik van Gerardo mocht schrijven bij dit fijne boek!
Het boek “Ik was altijd heel slecht in wiskunde” van Ionica Smeets en mij is door Bettina Walden en Matthias Löwe in het Duits vertaald! In de kerstvakantie viel het in de brievenbus.
Kegelsneden (parabolen, hyperbolen, ellipsen) zijn leuke objecten waar je op verschillende manieren naar kunt kijken, wiskundig gezien. Je kunt ze definiëren met analytische meetkunde (formules en grafieken), met Euclidische meetkunde (meetkundige plaats en bewijzen), of als de doorsnijding van een kegel (of eigenlijk: twee kegels omgekeerd op elkaar) met een vlak.
Je kunt kegelsneden ook vouwen, althans: raaklijnen aan de kegelsneden. Zodat je op je vouwblaadje een mooie benadering van een ellips, hyperbool of parabool krijgt. Ik schreef daar een artikel over in Pythagoras, dat je hier kunt lezen.
Met collega’s van de HU, de HvA en de NHL heb ik in augustus in en rond Leiden filmpjes opgenomen over geschiedenis van de wiskunde (zie ook dit stukje). Vooral over Nederland en vooral over de 17e eeuw, want toen gebeurde er hier een heleboel interessants in ons vakgebied. Logischerwijs legt Marcus du Sautoy in zijn BBC-documentaire The story of maths (aanrader!), die we daarnaast in ons onderwijs gebruiken, daar wat minder nadruk op dan wij graag willen. Onze filmpjes zijn dus een goede aanvulling daarop voor onze studenten.
De filmpjes zijn mooi geworden, en de film-heren van de HU hebben er een fijne compilatie van gemaakt!
De nieuwe prijsvraag van wiskundetijdschrift Pythagoras is uit! Dit jaar is het de bedoeling zoveel mogelijk getallen te maken met als uitgangspunt een bepaalde, zelf gekozen volgorde van de negen cijfers en de operatoren +, -, x en :.
De precieze formulering van de opdracht staat in het novembernummer en is hier te downloaden. Veel plezier!
Na ruim vijf jaar columns stoppen Ionica en ik als wiskundemeisjes in de Volkskrant. We worden vandaag in de krant uitgezwaaid met een mooi en grappig afscheidsinterview door De Betrouwbare Mannetjes. Want, zo schrijven ze, voor de lezers bij elkaar blijven, da’s ook niks.
Op de HU zijn we bezig met het invoeren van blended learning. Dat betekent vooral een grotere rol voor online leren, zodat studenten wat flexibeler zijn om te leren waar, wanneer en hoe ze zelf willen. Dat heeft als grote voordeel dat de lestijd nog meer gebruikt kan worden voor verdiepende verwerkingsopdrachten, omdat de basis van tevoren thuis al gelegd is, bijvoorbeeld door het maken van oriënterende opdrachten of het kijken van filmpjes (of natuurlijk gewoon ouderwets lezen in het boek).
Afgelopen maandag ging ik op pad om wat filmpjes op te nemen, samen met collega’s van de HU, de HvA en de NHL die net als ik het vak Geschiedenis van de Wiskunde geven. In de zeventiende eeuw was Nederland een belangrijk land voor de wiskunde, en in Leiden is daar nog best wat van te zien. We filmden in Museum Boerhaave allerlei oude wiskundige objecten (astrolabium, kwadrant, kegelsneden, de stokjes van Napier), in de Pieterskerk de grafstenen van Snellius (echt) en Ludolf van Ceulen (replica), en bij Endegeest een beeld van Descartes, die daar een tijdje woonde. Ook reden we nog even naar Hofwijck in Voorburg, waar Christiaan Huygens heeft gewoond. Leuk om de geschiedenis zo een beetje tastbaarder te maken!
